Οδηγός Στυλ
1. Στιλ γραφής
Γενικό Στιλ Γλώσσας
1. Γράφονται με μία Λέξη
- Τα αριθμητικά από το 13 έως το 19, παράδειγμα: δεκατρία, δεκατέσσερα, κλπ.
- Οι αντωνυμίες: καθένας-καθεμία-καθένα, καθετί, οποιοσδήποτε, οσοδήποτε,οτιδήποτε
- Οι άκλιτες λέξεις: απευθείας, απαρχής, αφότου, ειδάλλως, ειδεμή, εξαιτίας, εξάλλου, εξίσου, επιπλέον, επιτόπου, καθαυτό, καθεξής, καταρχήν, καταρχάς, κατευθείαν, ολωσδιόλου, παρόλο, προπάντων, υπόψη, ωστόσο
- Εξαιρούνται: εν μέρει, κατ’ εξαίρεση, κατ’ εξοχήν, παρ’ όλα αυτά
2. Δομή της Πρότασης
Η τυπική δομή της πρότασης είναι υποκείμενο – ρήμα – αντικείμενο.
Ωστόσο, η σειρά των λέξεων στα Ελληνικά δεν είναι σταθερή. Τα μέρη της πρότασης μπορεί να αλλάξουν σειρά ανάλογα με το πού δίνεται έμφαση. Παραδείγματα:
Ο Νίκος έφερε τα βιβλία. (έμφαση στο υποκείμενο – ποιος έφερε τα βιβλία;)
Τα βιβλία έφερε ο Νίκος, όχι τα ρούχα που του ζήτησα. (έμφαση στο αντικείμενο – τι έφερε ο Νίκος;)
Το υποκείμενο δεν χρειάζεται να υπάρχει πάντα στην πρόταση. Μπορεί να παραλείπεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Όταν μπορεί εύκολα να υποτεθεί από προηγούμενη πρόταση/συμφραζόμενα. Παράδειγμα:
Οι γείτονες πήραν καινούριο αυτοκίνητο. Έλαμπαν από χαρά. (το υποκείμενο παραλείπεται στη δεύτερη πρόταση)
- Δεδομένου ότι η κατάληξη του ρήματος διαφέρει για κάθε αντωνυμία, η παρουσία της ίδιας της αντωνυμίας είναι περιττή. Ωστόσο, μπορούμε να γράψουμε την αντωνυμία όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση στο υποκείμενο. Παράδειγμα:
Πήγες χθες στο γιατρό; (παράλειψη της αντωνυμίας)
Το Σάββατο εμείς θα πάμε εκδρομή κι εσείς θα κάτσετε εδώ να μας περιμένετε. (παρουσία αντωνυμίας για έμφαση)
3. Χρήση Ξένων Λέξεων
- Μεταγράφονται οι ξένες λέξεις που έχουν ενσωματωθεί στο ελληνικό λεξιλόγιο και δεν υπάρχει αντίστοιχη ελληνική ή σχεδόν δεν χρησιμοποιείται. Παραδείγματα: μάρκετινγκ, μόντεμ, μοντάζ
- Μεταγράφονται οι ξένες λέξεις που έχουν ενσωματωθεί στο ελληνικό λεξιλόγιο ενώ υπάρχει παράλληλα η αντίστοιχη ελληνική λέξη. Παραδείγματα:
Ασανσέρ – ανελκυστήρας
Πορτμπαγκάζ – χώρος αποσκευών
Βόλεϊ – πετοσφαίριση
Σκανάρισμα – σάρωση
Συνιστάται η χρήση του ελληνικού αντίστοιχου σε πιο επίσημα κείμενα (για παράδειγμα σε τεχνικά εγχειρίδια, περιγραφές προϊόντων). Στα απλά καθημερινά κείμενα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μεταγραμματισμένη μορφή της λέξης.
- Οι επωνυμίες παραμένουν πάντα στα αγγλικά, παράδειγμα:
Η BMW κατασκευάζει αυτοκίνητα πολυτελείας. - Τα κύρια ονόματα, τα ονόματα τηλεοπτικών σταθμών/εκπομπών, περιοδικών, εφημερίδων και άλλων εντύπων θα πρέπει να διατηρούνται στην ξένη γλώσσα. Το ίδιο ισχύει για εμπορικές επωνυμίες ή σήματα (trademarks).
- Για τους τίτλους βιβλίων τα οποία κυκλοφορούν σε ελληνική μετάφραση, θα πρέπει να γίνεται έρευνα και να χρησιμοποιείται ο ελληνικός τίτλος του βιβλίου. Το ίδιο ισχύει για κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικά σήριαλ τα οποία προβάλλονται στην Ελλάδα και στα οποία έχει δοθεί ελληνικός τίτλος από την εταιρεία διανομής.
- Τα ονόματα πόλεων για τα οποία υπάρχει επικρατούσα ελληνική μετάφραση (π.χ. Βερολίνο, Παρίσι, Λονδίνο κλπ.) πρέπει να γράφονται στα ελληνικά. Τα ονόματα μικρότερων πόλεων για τις οποίες δεν υπάρχει καθιερωμένη ελληνική ονομασία θα πρέπει να διατηρούνται στα αγγλικά. Τα ονόματα κρατών θα πρέπει πάντα να μεταφράζονται στα ελληνικά. Το ίδιο ισχύει για τους παγκόσμιους οργανισμούς και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4. Επαναλήψεις
Αποφεύγεται η επανάληψη μιας λέξης στην ίδια πρόταση. Η λέξη που πρέπει να επαναληφθεί μπορεί να αντικατασταθεί από μια αντωνυμία. Παράδειγμα:
Για να επεξεργαστείτε ένα έγγραφο πρέπει πρώτα να το ανοίξετε επιλέγοντας Άνοιγμα από το μενού Αρχείο.
Επίσης αποφεύγονται οι επαναλήψεις λέξεων στην ίδια πρόταση, εκτός εάν επαναχρησιμοποιούνται στο πρωτότυπο.
5. Χρήση του Παρακαλώ (Please)
Η χρήση του παρακαλώ δεν είναι ευρέως διαδεδομένη όταν δίνoυμε οδηγίες. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται η ευγενική μορφή της προστακτικής στον πληθυντικό. Παράδειγμα: Συμπληρώστε την αίτηση με κεφαλαία γράμματα.
Σπανιότερα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη παρακαλώ σε ενεργητική ή παθητική φωνή για εξαιρετική ευγένεια. Παράδειγμα: Οι καλεσμένοι παρακαλούνται να μεταβούν στην αίθουσα συνεδριάσεων για να ξεκινήσει η παρουσίαση.
6. Χρήση του Πληθυντικού
Σε πολλές γλώσσες δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα στο β’ πρόσωπο ενικού και πληθυντικού. Για παράδειγμα στα αγγλικά χρησιμοποιούν το “you” είτε για ένα φίλο, είτε για τον διευθυντή μιας επιχείρησης. Στην ελληνική μετάφραση θα πρέπει να διαχωρίζονται σαφώς οι δύο τύποι. Αν έχετε αμφιβολίες σχετικά με το πόσο επίσημο θα πρέπει να είναι ένα έγγραφο, μπορείτε πάντα να απευθυνθείτε στον πελάτη.
Οι μεταφράσεις θα πρέπει να απεικονίζουν με ακρίβεια το πρωτότυπο κείμενο και στο νόημα του κειμένου αλλά και στο στιλ γραφής. Ανάλογα με το περιεχόμενο, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ένα λιγότερο τυπικό στιλ γραφής. Οι μεταφραστές θα πρέπει να κρίνουν ποιο στιλ θα πρέπει να υιοθετηθεί σε κάθε κείμενο. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συνεννοηθείτε με τον πελάτη για τις προτιμήσεις του.
7. Άρθρα
Τα αγγλικά αόριστα άρθρα συνήθως δεν χρειάζεται να μεταφραστούν στα ελληνικά, εκτός εάν υποδεικνύουν σημαντικά μέρη της πρότασης. Και πάλι, στα ελληνικά, τα αόριστα άρθρα μπορούν (πρέπει) να μεταφραστούν με το οριστικό άρθρο, π.χ.
Setting up a printer = Ρύθμιση του εκτυπωτή.
8. Γερούνδιο (-ing)
Το γερούνδιο μεταφράζεται μετατρέποντας τη γερουνδιακή μορφή των αγγλικών στο αντίστοιχο ουσιαστικό της ελληνικής, για παράδειγμα:
Configuring your printer = Διαμόρφωση του εκτυπωτή.
9. Λίστες με Κουκκίδες ή Αρίθμηση
Στις λίστες με κουκκίδες:
- Η πρώτη λέξη κάθε στοιχείου πρέπει να γράφεται με κεφαλαίο.
- Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται τελεία ή άλλο σημείο στίξης στο τέλος κάθε στοιχείου.
Παράδειγμα:
Μέσα από την ιστοσελίδα μας οι ενδιαφερόμενοι μπορούν:
- Να ενημερωθούν για νέες προσφορές
- Να υποβάλουν αίτημα στήριξης
- Να επικοινωνήσουν με τον υπεύθυνο
10. Γενική Κτητική
Τα κτητικά, ειδικά αυτά του β’ προσώπου (your), συνήθως δεν μεταφράζονται όταν δεν προσδιορίζεται ρητά ο κάτοχος. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε κεφαλίδες και αναφορές, για παράδειγμα: Printing your text = Εκτύπωση του κειμένου, see Save your file = βλ. Αποθήκευση του αρχείου.
2. Γλωσσικοί κανόνες
Τονισμός
Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται, εκτός από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Ερωτηματικά επιρρήματα πώς and πού, σε άμεσες και έμμεσες ερωτήσεις
- Πώς μπορώ να πάω στην Ομόνοια; (άμεση ερώτηση)
- Προσέξτε πώς θα χειριστείτε τον υπολογιστή (έμμεση ερώτηση)
- Για να ξέρετε πού θα απευθυνθείτε σε περίπτωση βλάβης (έμμεση ερώτηση)
- Διαζευκτικός σύνδεσμος ή
- Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κανονικό χαρτί ή χαρτί της αρεσκείας σας
- Οι μονοσύλλαβοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών μου, σου, του, της, μας, σας σε περιπτώσεις που μπορεί να θεωρηθούν εγκλιτικά.
- Η δασκάλα τής έστειλε ένα γράμμα
- Η δασκάλα της έστειλε ένα γράμμα
- Όταν ακολουθούνται από εγκλιτικά, οι προπαροξύτονες λέξεις λαμβάνουν έναν επιπλέον τόνο στην τελευταία συλλαβή της λέξης, παράδειγμα: η χρησιμότητά του, το καλώδιό της.
Χρήση Αρχικών Κεφαλαίων
Η χρήση κεφαλαίων στα ελληνικά δεν είναι τόσο διαδεδομένη όσο στα αγγλικά. Ωστόσο, ισχύουν γενικά οι ακόλουθοι κανόνες.
- Γράφονται με κεφαλαίο:
- Τα κύρια ονόματα, παράδειγμα: Νίκος, Τάσος κλπ.
- Ονόματα εταιρειών, οργανισμών, παράδειγμα: Ελληνικά Πετρέλαια
- Ονόματα που δείχνουν την εθνικότητα, παράδειγμα: Έλληνας, Αμερικανός, κλπ. (γράφονται όμως με πεζό όταν χρησιμοποιούνται ως επίθετα, παράδειγμα: αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία, ελληνική ζυθοποιία)
- Γεωγραφικά ονόματα, τοπωνύμια, παράδειγμα: Αθήνα, Θιβέτ, Νείλος
- Ονόματα Επιστημών, παράδειγμα: η Φυσική, η Άλγεβρα
- Οι μήνες του χρόνου, οι ημέρες της εβδομάδας και των εορτών, παράδειγμα: Ιανουάριος, Δευτέρα, Πάσχα, κλπ.
- Ονόματα αφηρημένων ή θρησκευτικών εννοιών: το Χάος, η Φύση, ο Θεός, το Σύμπαν
- Ονόματα βιβλίων, έργων τέχνης, με εξαίρεση τα άρθρα, τα επιρρήματα και τις αντωνυμίες, π.χ. «Τα Ρω του Έρωτα», «Από εδώ ως την Αιωνιότητα», τοΚολοσσαίο της Ρώμης, ο Στοχαστής του Ροντέν
Γράφουμε με κεφαλαίο τον τίτλο κάποιου προσώπου εάν προηγείται του ονόματος και αντίθετα με μικρό εάν τον ακολουθεί, παράδειγμα: Ο Πρόεδρος Barack Obama… – Ο Barack Obama, ο πρόεδρος…
Γράφουμε με κεφαλαίο τους θεσμικούς, πολιτικούς και διοικητικούς όρους μόνο όταν ειδικός προσδιορισμός ή καθιερωμένο σχήμα τους μετατρέπει σε κύρια ονόματα, παράδειγμα: Το Υπουργείο Εσωτερικών…
Γράφονται με κεφαλαίο οι τίτλοι ηγεμόνων και αρχηγών κρατών όπου αναφέρονται με τη θεσμική τους σημασία, παράδειγμα: Ο Τζορτζ Μπους εξελέγη Πρόεδρος των ΗΠΑ.
Γράφουμε με κεφαλαίο μόνο το πρώτο γράμμα των επικεφαλίδων, παράδειγμα: Κεφάλαιο Α: Σύντομη εισαγωγή.
Γράφουμε με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα σε μια πρόταση μέσα σε εισαγωγικά, παράδειγμα: Τον ρώτησε «Μπορείς να μου φέρεις την πετσέτα μου;»
Χρήση του τελικού -ν
- Tο τελικό -ν διατηρείται μόνο σε ορισμένες λέξεις. Αυτές οι λέξεις είναι:
- Τα άρθρα τον, την
- Το αριθμητικό και αόριστο άρθρο έναν
- Το τρίτο πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας την/αυτήν
- Τα άκλιτα μόρια σαν, μην, δεν (για να διακρίνεται από τον σύνδεσμο δε)
- Το τελικό -ν διατηρείται επίσης όταν η ακόλουθη λέξη αρχίζει από φωνήεν, από στιγμιαίο σύμφωνο (κ, π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ) και από διπλό γράμμα (ξ, ψ).
Αναφορική Αντωνυμία ό,τι
Για να διακρίνεται από τον σύνδεσμο ότι, η ουδέτερη αναφορική αντωνυμία λαμβάνει κόμμα ως διαχωριστικό, παράδειγμα: Η σύνδεση έγινε με ό,τι βρέθηκε πρόχειρο
Μετοχές
- Οι μετοχές ενεστώτα που λήγουν σε -οντας γράφονται με -ο όταν δεν τονίζονται, ειδάλλως γράφονται με -ω, παράδειγμα: διαγράφοντας, τυπώνοντας αλλά μελετώντας, ασκώντας
- Η γενική των μετοχών αορίστου που χρησιμοποιούνται ως επίθετα και προηγούνται ουσιαστικού τονίζονται στην προπαραλήγουσα: των εργαζόμενων γυναικών, αλλά (τααιτήματα) των εργαζομένων
Ρηματικοί Χρόνοι, Διαρκείας και Συνοπτικοί
Υπάρχουν ρηματικοί χρόνοι που συχνά συγχέονται. Πιο συγκεκριμένα, χρόνοι που δηλώνουν διάρκεια χρησιμοποιούνται στη θέση των αντίστοιχων στιγμιαίων και αντίστροφα. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή όταν χρησιμοποιείτε τα ακόλουθα ρήματα:
εισάγω και παρόμοια ρήματα, όπως εξάγω, προάγω, παράγω, συνάγω
καταβάλλω και παρόμοια ρήματα, όπως προβάλλω, εισβάλλω, διαβάλλω, περιβάλλω, υποβάλλω
Κάποια παραδείγματα ορθής χρήσης:
Μας περιβάλλει η ατμόσφαιρα. (ενεστώτας)
Τον υπέβαλλαν σε βασανιστήρια επί δύο ώρες. (παρατατικός)
Χθες υπέβαλα όλα τα δικαιολογητικά. (αόριστος)
Για να αγοράσετε εισιτήριο, πρέπει να καταβάλετε το ακριβές αντίτιμο. (αόριστος υποτακτικής)
Για να εγκαταστήσετε το πρόγραμμα, εισαγάγετε τη σωστή δισκέτα στη μονάδα. (αόριστος προστακτικής)
Όταν εξάγουμε αυθαίρετα συμπεράσματα, κινδυνεύουμε να κάνουμε λάθος. (ενεστώτας υποτακτικής)
Χάρηκε πολύ που τον προήγαν σε στρατηγό. (αόριστος)
Ξέρει πάντα πώς να επιβάλλει την τάξη. (ενεστώτας υποτακτικής)
Η κυβέρνηση θα επιβάλει πάλι νέους φόρους. (συνοπτικός μέλλοντας)
Αριθμοί, Ημερομηνίες, Διευθύνσεις
Αριθμοί
- Το διαχωριστικό των δεκαδικών είναι το κόμμα, παράδειγμα: 1,29 (και όχι 1.29)
- Το διαχωριστικό των χιλιάδων είναι η τελεία, παράδειγμα: Κοστίζει 10.000 δολάρια
- Οι αριθμοί 0-9 πρέπει να αναγράφονται ολογράφως. Οι αριθμοί άνω του 9 πρέπει να παραμένουν στην αριθμητική τους μορφή, εκτός εάν ο πελάτης το ζητήσει διαφορετικά.
- Γράφονται με μία λέξη τα απόλυτα αριθμητικά από το 1-20. Μετά το 21 πρέπει να αναγράφονται με δύο λέξεις, παράδειγμα: Η Ελένη έχει δύο αδελφούς και μία αδελφή. Η εταιρεία έχει πάνω από 100 υπαλλήλους.
- Για να διατηρείται μια ομοιομορφία, εάν στην ίδια πρόταση χρησιμοποιούνται αριθμοί μικρότεροι και μεγαλύτεροι του 9, είναι προτιμότερο όλοι οι αριθμοί να αναγράφονται με την αριθμητική τους μορφή, παράδειγμα: Έχουν 4 σκύλους, 8 γάτες, 24 ψάρια και 3 βατράχους.
Ημέρες
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
- Οι ημέρες της εβδομάδας γράφονται πάντα με κεφαλαίο.
- Συντομεύσεις για τις ημέρες της εβδομάδας: Δευτ., Τρ., Τετ., Πέμ., Παρ. Σάβ. Κυρ.
Μήνες
Ιανουάριος
Φεβρουάριος
Μάρτιος
Απρίλιος
Μάιος
Ιούνιος
Ιούλιος
Αύγουστος
Σεπτέμβριος
Οκτώβριος (και όχι Οκτώμβριος ή Οκτώβρης)
Νοέμβριος
Δεκέμβριος
- Οι μήνες γράφονται πάντα με κεφαλαίο.
- Συντομεύσεις για τα ονόματα των μηνών: Ιαν., Φεβ., Μαρ., Απρ., Μάιος, Ιουν., Ιουλ., Αυγ., Σεπτ., Οκτ., Νοεμ., Δεκ.
Τυπική Μορφή Ώρας
Για την αναγραφή της ώρας χρησιμοποιούμε το 24ωρο σύστημα, εκτός αν ο πελάτης το ζητήσει διαφορετικά, παράδειγμα: 15:00. Το διαχωριστικό είναι η διπλή τελεία.
Τυπική Μορφή Ημερομηνίας
Η ημερομηνία αναγράφεται κατά το ελληνικό σύστημα. Η μορφή “mm/dd/yy” μετατρέπεται σε “dd/mm/yy” χωρίς κόμμα, παράδειγμα: 01/16/2022 και January 16, 2022 μετατρέπονται σε 16/01/2022 και 16 Ιανουαρίου 2022 αντίστοιχα.
Τυπική Μορφή Τηλεφωνικών Αριθμών
Αναγράφεται το σύμβολο «+» (χωρίς να ακολουθεί διάστημα) πριν από τον κωδικό χώρας για να προστεθεί το διεθνές πρόθεμα και ακολουθεί διάστημα. Στη συνέχεια αναγράφεται χωρίς κενά ο πλήρης αριθμός, συμπεριλαμβανομένου του κωδικού περιοχής εφόσον υπάρχει. Παράδειγμα: +33 14063900
Τυπική Μορφή Διευθύνσεων
Όνομα Επίθετο
Οδός, Αριθμός
Ταχυδρομικός κώδικας, Περιοχή
Πόλη
(Ελλάδα)
Σημείωση: Η λέξη “State” πρέπει να μεταφράζεται ως “Πολιτεία” όταν αναφέρεται σε διεύθυνση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Νομισματικές Μονάδες, Μονάδες Μέτρησης
Νομισματικές Μονάδες
Αναγράφονται κατά κανόνα ολογράφως, εκτός από τους πίνακες και τις απαριθμήσεις, παράδειγμα: “USD 77.80” ή “US$ 77.80” μετατρέπεται σε 77,80 δολάρια ΗΠΑ.
Ο κωδικός ISO της νομισματικής μονάδας ή το σύμβολό της αναγράφονται μετά το ποσό και με κενό ανάμεσα στον αριθμό και το σύμβολο, παράδειγμα: Η εισφορά ανέρχεται σε 100 €, 10 εκατομμύρια EUR.
Μονάδες Μέτρησης
Οι μονάδες μέτρησης θα πρέπει να μετατρέπονται στο ευρωπαϊκό σύστημα μέτρησης, που χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα, εκτός αν ο πελάτης ζητήσει κάτι διαφορετικό. Παράδειγμα: The nearest town is 5 miles away. = Η πλησιέστερη πόλη απέχει 8 χιλιόμετρα. – He bought one pound of apples. = Αγόρασε μισό κιλό μήλα.
Πρέπει να υπάρχει κενό ανάμεσα στον αριθμό και το σύμβολο της μονάδας μέτρησης, παράδειγμα: 20 cm, 50 km, 10 GB.
Σημεία Στίξης
Τελεία (.)
Χρησιμοποιείται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Στο τέλος κάθε πρότασης.
- Μετά από μία συντόμευση, παράδειγμα: δηλ.
- Όταν χρησιμοποιούμε την παρένθεση για να περικλείσουμε μια ανεξάρτητη πρόταση, η τελεία μπαίνει μέσα στην παρένθεση. Εάν όμως η πρόταση που περιέχεται δεν είναι ανεξάρτητη, η τελεία μπαίνει έξω από την παρένθεση. Παράδειγμα: Πήγαμε στη βραδινή παράσταση. (Είχα κλείσει εισιτήρια.) – Πήγαμε στη βραδινή παράσταση (αφού είχα κλείσει εισιτήρια).
Κόμμα (,)
Χρησιμοποιείται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Για να διακρίνουμε όμοιους, ασύνδετους μεταξύ τους όρους (ονοματικούς, ρηματικούς, επιρρηματικούς) στο εσωτερικό μιας πρότασης. Χρησιμοποιούμε «και» αντί για το κόμμα πριν από τον τελευταίο όρο. Παράδειγμα: Αγόρασα ακουστικά, τζάμι προστασίας και θήκη για το κινητό μου.
- Για να διακρίνουμε τις δευτερεύουσες προτάσεις (ονοματικές, επιρρηματικές ή μετοχικές) από τις κύριες, από τις οποίες εξαρτώνται. Παράδειγμα: Δεν μπόρεσα να φτάσω στην ώρα μου, επειδή υπήρχε κυκλοφοριακή συμφόρηση.
- Μετά από ένα επίρρημα (τροπικό, συμπερασματικό, αντιθετικό κλπ.) στην αρχή μιας πρότασης. Παράδειγμα: Αντίθετα, η Επιτροπή δεν συμφώνησε με την πρόταση.
- Για να διαχωρίσει παρενθετικές προτάσεις. Παράδειγμα: Τοποθετήστε το ανταλλακτικό, που βρίσκεται στη συσκευασία ασφαλείας, στο ειδικό άνοιγμα της συσκευής. Ωστόσο, δεν βάζουμε κόμμα στις περιοριστικές αναφορικές προτάσεις διότι μπορεί να αλλοιώνεται το νόημα. Παράδειγμα: Η συσκευή που συνοδεύει τον υπολογιστή είναι αδιάλειπτο τροφοδοτικό.
Κατά κανόνα πριν από το «και» δεν χρησιμοποιείται κόμμα. Παρά τον κανόνα, στίζουμε με κόμμα πριν από το «και» όταν υπάρχει προηγουμένως αλυσίδα όρων που συνδυάζονται μεταξύ τους με «και», αλλά το τελευταίο εισάγει νέα πρόταση και όχι έναν επιπλέον όρο, δημιουργώντας ασυνέχεια στη ροή του λόγου. Παράδειγμα: Αγόρασε δώρα για τους γονείς του, τα παιδιά του και τους φίλους του, και έτσι ξόδεψε όλα του τα χρήματα.
Διπλή Τελεία ή Άνω Κάτω Τελεία (:)
Χρησιμοποιείται για να εισάγει μία πρόταση ή λέξη η οποία επεξηγεί ή ερμηνεύει τα προηγούμενα. Παράδειγμα: Υπάρχουν τρεις τρόποι για την επίλυση του προβλήματος: ακύρωση της εντολής, επανενεργοποίηση του προγράμματος ή έξοδος από τα Windows.
Χρησιμοποιείται επίσης μπροστά από τα λόγια κάποιου προσώπου, τα οποία αναφέρονται κατά λέξη. Παράδειγμα: Ρώτησε ο άστεγος: «Ποιος θα με βοηθήσει;», μα κανένας δεν απάντησε.
Άνω τελεία (·)
Χρησιμοποιείται για να συνδέσει ανεξάρτητες προτάσεις με πολύ στενή σχέση. Παράδειγμα: Ο εκτυπωτής δεν εκτυπώνει˙ χρειάζεται χαρτί.
Παρόλο που η σωστή χρήση της μπορεί να βελτιώσει τα κείμενά μας, η άνω τελεία τείνει να μην χρησιμοποιείται πλέον διότι αφενός δεν υπάρχει στα σύγχρονα πληκτρολόγια, αφετέρου το σύμβολό της δεν είναι το ίδιο στα διαφορετικά συστήματα υπολογιστών και μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στον αναγνώστη. Η καλύτερη λύση είναι η αναδιατύπωση του σχετικού κειμένου με μία ή δύο ανεξάρτητες προτάσεις. Παράδειγμα: Ο εκτυπωτής δεν εκτυπώνει γιατί χρειάζεται χαρτί ή Ο εκτυπωτής δεν εκτυπώνει, χρειάζεται χαρτί.
Θαυμαστικό (!)
Χρησιμοποιείται μετά από επιφωνήματα ή φράσεις που εκφράζουν ευχή, χαρά, λύπη, θαυμασμό, φόβο, ελπίδα. Παράδειγμα: Μακάρι! Πρόσεχε! Αχ!
Ερωτηματικό (;)
Χρησιμοποιείται στο τέλος μιας ερώτησης. Παράδειγμα: Ποιος έγραψε αυτό το άρθρο;
Διάστημα Μετά τα Σημεία Στίξης
Δεν πρέπει να υπάρχει κενό πριν από τα σημεία στίξης.
Μετά από κάθε σημείο στίξης χρειάζεται πάντα ένα και μόνο κενό.
Σημείωση: Δεν πρέπει να υπάρχει κενό ανάμεσα στα εισαγωγικά ή την παρένθεση και την τελεία που ακολουθεί. Παράδειγμα: Κάθε σειρά πρέπει να περιλαμβάνει 64 «χτυπήματα».
Χρήση Κεφαλαίων μετά τη Στίξη
Χρησιμοποιούμε κεφαλαίο μετά τα ακόλουθα σημεία στίξης:
- Τελεία
- Θαυμαστικό
- Ερωτηματικό
Χρησιμοποιούμε πεζό (μικρό γράμμα) μετά τα ακόλουθα σημεία στίξης:
- Κόμμα
- Άνω τελεία
- Παύλα
- Διπλή τελεία (εκτός αν ακολουθεί λίστα με κουκκίδες)
Διαλυτικά (¨)
Τα διαλυτικά χρησιμοποιούνται πάνω από το ι ή το υ όταν δεν θέλουμε να σχηματίζουν δίφθογγο. Παράδειγμα: προϊόν, αλλά Μάιος, πρωί, πλάι.
Εισαγωγικά («»)
- Χρησιμοποιούμε τα διπλά εισαγωγικά («») σε επαναλαμβανόμενες προτάσεις άλλων, για να δώσουμε έμφαση σε κάποιες λέξεις ή ακόμα όταν θέλουμε να δώσουμε μια διαφορετική χροιά από την καθιερωμένη. Παραδείγματα: Τον ρώτησε: «Μπορείς να περάσεις από το σουπερμάρκετ γυρίζοντας από τη δουλειά;». – «Φούσκα» αποδείχτηκε η περσινή χρηματιστηριακή έκρηξη.
- Χρησιμοποιούμε τα αγγλικά εισαγωγικά (““) ή τα ευθύγραμμα εισαγωγικά (‘’) μόνο σε περίπτωση που υπάρχουν εισαγωγικά ανάμεσα σε άλλα εισαγωγικά. Παράδειγμα: Ο Κώστας είπε: «Θέλω να λάβω μέρος στον αγώνα, αλλά η Μαίρη μου απάντησε “Ούτε που να το σκέφτεσαι!”».
- Τίτλοι βιβλίων και εφημερίδων, ονόματα επωνυμιών και ξένες λέξεις περικλείονται σε εισαγωγικά, παράδειγμα: Η ένδειξη «Cancel» εμφανίζεται στο αριστερό μέρος της οθόνης.
Όπως και για την περίπτωση της παρένθεσης, όταν τα εισαγωγικά περικλείουν μια ανεξάρτητη πρόταση, τα σημεία στίξεως μπαίνουν μέσα στα εισαγωγικά. Εάν όμως η πρόταση που περιέχεται δεν είναι ανεξάρτητη, η τελεία μπαίνει έξω από τα εισαγωγικά.
Παρενθέσεις () & Αγκύλες []
Οι παρενθέσεις χρησιμοποιούνται για να περικλείουν λέξεις, αριθμούς ή και φράσεις οι οποίες συμπληρώνουν, επεξηγούν αλλά δεν αλλάζουν το νόημα της πρότασης. Παράδειγμα: Το χαρτί του εκτυπωτή (κάθε μεγέθους) πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
Οι αγκύλες χρησιμοποιούνται για να απομονωθεί μία ένδειξη που βρίσκεται ήδη σε παρένθεση. Παράδειγμα: Το χαρτί του εκτυπωτή (κάθε μεγέθους [Α4, Α3, Legal]) πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
Ενωτικό, Παύλα, Διπλή παύλα (-)
- Το ενωτικό χρησιμοποιείται για τον χωρισμό των λέξεων στο τέλος μιας πρότασης (π.χ. κανονι-σμός), για να δηλώσει το διάστημα μεταξύ δύο ορίων (π.χ. άτομα ηλικίας 25-45 ετών), την αναφορά σε περιόδους ετών (π.χ. 2020-2022), τη διάζευξη (π.χ. δύο-τρία κομμάτια) ή στοιχεία της ίδιας κατηγορίας που χρησιμοποιούνται σε άμεση συνέχεια χωρίς να είναι παρατακτικά (π.χ. ορθά-κοφτά).
- Η παύλα χρησιμοποιείται στον διάλογο για να φανεί η αλλαγή του προσώπου που μιλάει, για να φανεί μεγαλύτερη η αντίθεση των προηγούμενων με τα ακόλουθα ή η απότομη διακοπή μιας φράσης. Παράδειγμα: Ξεκίνησαν –μα δεν θα φτάσουν ποτέ!
- Η διπλή παύλα χρησιμοποιείται κάποιες φορές αντί για παρενθέσεις. Δεν πρέπει να διαχωρίζεται με κενά από τη φράση που περικλείει. Παράδειγμα: Προχωρούσε γρήγορα –όπως συνήθως– αλλά δεν μπορούσε να την προλάβει.
Συλλαβισμός
- Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν, παράδειγμα: έ–χω, ε–ξυ–πη–ρε–τη–τής
- Δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν μόνο
όταν αρχίζει από αυτά ελληνική λέξη, παράδειγμα: έ–τσι, ε–κτυ–πω–τής - Εάν τα δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήενται είναι τλ και κμ συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν παρότι δεν υπάρχει λέξη που να αρχίζει με τα δύο αυτά σύμφωνα, παράδειγμα: πα–ρα–κμή, ά–τλα–ντας
- Εάν δεν υπάρχει λέξη που να αρχίζει με τα δύο αυτά σύμωνα, το πρώτο σύμφωνο συλλαβίζεται με το προηγούμενο φωνήεν και το δεύτερο με το επόμενο φωνήεν, παράδειγμα: μορ–φή, άλ–λος, τέσ–σε–ρα
- Τρία ή περισσότερα σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το ακόλουθο φωνήεν μόνο όταν αρχίζει ελληνική λέξη με τουλάχιστον τα δύο πρώτα από αυτά.Παράδειγμα: α-στρά-φτει
- Διαφορετικά, χωρίζονται: το πρώτο πάει με το φωνήεν που προηγείται και τα υπόλοιπα
με το φωνήεν που ακολουθεί. Παράδειγμα: άν-θρω-πος - Εάν δύο φωνήεντα σχηματίζουν δίφθογγο συλλαβίζονται μαζί, παράδειγμα: α–κο–λου–θεί
- Εάν ο συνδυασμός δύο φωνηέντων προφέρεται ως δύο συλλαβές, τότε χωρίζεται στον συλλαβισμό. Παραδείγματα: α–έ–να–ο, ε–ται–ρεί–α, περ–νά–ει, πραγ–μα–το–ποι–ού–νται
- Εάν ο συνδυασμός δύο φωνηέντων προφέρεται ως μία συλλαβή, τα φωνήεντα συλλαβίζονται μαζί. Παραδείγματα: πιά–νο, α–δειά–ζω, κά–ποιους, α–γιό–κλη–μα
- Προσοχή στις λέξεις στις οποίες η προφορά αλλάζει το νόημα, παράδειγμα: ά-δει-α, ά-δεια
Συνηθισμένα Λάθη
Λάθος | Σωστό |
Από ανέκαθεν | Ανέκαθεν |
Εξ’ Αθηνών | Εξ Αθηνών |
Πενταήμερη | Πενθήμερη |
Μεγενθύνω | Μεγεθύνω |
Ο ψήφος | Η ψήφος |
Πληρεί | Πληροί |
Παρεπιπτόντως | Παρεμπιπτόντως |
Ειδικά σύμβολα
Το σύμβολο % χρησιμοποιείται στη θέση του «τοις εκατό».
Κάποιες φορές το σύμβολο & χρησιμοποιείται στη θέση του «και», ιδίως σε τεχνικά εγχειρίδια.
Συντομογραφίες και Αρκτικόλεξα
Προσπαθούμε να αποφύγουμε τη συγκοπή λέξεων, εκτός αν είναι απαραίτητες για τη διατήρηση του στιλ του πρωτότυπου κειμένου. Παράδειγμα: βορειοανατολικός άνεμος (και όχι ΒΑ άνεμος)
Από τις καθιερωμένες συντομογραφίες χρησιμοποιούμε μόνο τις ακόλουθες: κτλ. (και τα λοιπά), π.χ. ή λ.χ. (παραδείγματος χάρη ή λόγου χάρη), π.Χ., μ.Χ. (προ Χριστού, μετά Χριστόν), π.μ., μ.μ. (προ μεσημβρίας, μετά μεσημβρία), μ., τ.μ. και χλμ. (μέτρο, τετραγωνικό μέτρο, χιλιόμετρο), βλ. (βλέπε)
Τα αρκτικόλεξα γράφονται με κεφαλαία, χωρίς τελείες ενδιάμεσα. Την πρώτη φορά που χρησιμοποιούμε ένα αρκτικόλεξο έχει σημασία να το γράφουμε ολογράφως εντός παρενθέσεως, δίπλα στην πλήρη ονομασία που θα το αντικαθιστά στη συνέχεια. Παράδειγμα: ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών)
3. Σελιδοποίηση, Τριπλές Αγκύλες
Σελιδοποίηση
- Η γενική μορφή του κειμένου και η χρήση κενών ανάμεσα σε παραγράφους ή στην αρχή μιας πρότασης που ξεκινάει στην επόμενη παράγραφο, πρέπει να ακολουθεί απολύτως αυτή του πρωτότυπου κειμένου. Για παράδειγμα, εάν το πρωτότυπο κείμενο περιέχει τρεις παραγράφους, η μετάφραση θα πρέπει να περιέχει και αυτή τρεις παραγράφους. Εάν το πρωτότυπο κείμενο περιέχει μία κενή σειρά μετά από κάθε παράγραφο, η μετάφραση θα πρέπει να έχει και αυτή μία κενή σειρά μετά από κάθε παράγραφο.
- Εάν μία πρόταση είναι στο κέντρο της σελίδας ή/και τονισμένη με έντονη γραφή (bold type), η μετάφραση θα πρέπει να ακολουθεί το ίδιο στιλ.
- Χρησιμοποιούμε την κατάλληλη στίξη στη γλώσσα μας, ακόμα και αν το πρωτότυπο κείμενο περιλαμβάνει ιδιόρρυθμη στίξη ή σύμβολα.
- Χρησιμοποιούμε την ίδια γραμματοσειρά, μέγεθος και χρώμα που έχει το πρωτότυπο κείμενο.
- Διατηρούμε το ίδιο στιλ (έντονη γραφή, πλάγια γραφή, υπογράμμιση) με το πρωτότυπο κείμενο.
Τριπλές Αγκύλες
[[[κείμενο]]]
Οι τριπλές αγκύλες χρησιμοποιούνται από τους πελάτες για να υποδείξουν πως οι λέξεις που βρίσκονται μέσα σε αυτές δεν πρέπει να μεταφράζονται. Παράδειγμα: Try [[[SunFlower]]] for cool effects. – Δοκιμάστε το [[[SunFlower]]] για εντυπωσιακά εφέ.
4. Αναφορές
Οδηγοί Στιλ Πελάτη
Ανατρέξτε στις συγκεκριμένες οδηγίες κάθε μετάφρασης. Εάν οι προτιμήσεις ενός πελάτη διαφέρουν από τον Οδηγό Στιλ της Lionbridge, αυτό θα επισημαίνεται με σαφήνεια στην κεφαλίδα του γλωσσαρίου ή στις προδιαγραφές. Το γλωσσάρι και οι προδιαγραφές του έργου υπερισχύουν του οδηγού στιλ.
Άλλες Βιβλιογραφικές Αναφορές
Νεοελληνική Γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη εκδ. ΟΕΔΒ
Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας των Σωφρόνη Χατζησαββίδη και Αθανασίας Χατζησαββίδου
Εφαρμοσμένη Γραμματική της Δημοτικής και Συντακτικό του Γιάννη Παπαναστασίου
European Community Greek Style Guide (publications.europa.eu)